News Releases

Uniaun Europeia ho Nasoins Unidas kompromete hodi garante seguransa no protesaun ba feto no labarik-feto sira durante krize COVID.

KOMUNIKADU IMPRENSA KONJUNTU

DILI, 14 Abril 2020: Durante emerjénsia global sein presedente COVID-19 ida ne’e, Uniaun Europeia no Nasoins Unidas iha nafatin kometimentu hodi proteje no apoia feto no labarik-feto sira iha Timor-Leste no deside ona finansiamentu USD millaun 1  husi orsamentu rekursu Spotlight Initiative hodi responde ba aumentu iha risku violénsia kontra feto no labarik-feto hotu iha Timor-Leste iha kontestu pandémika ida ne’e.

Liu husi Spotlight Initiative, ekipa nasionál UE-ONU halo diskusaun ho parseiru sira ne’ebé modifika sira nia programa hodi responde ba kontestu atuál, inklui apoiu ba polítika, haforsa tan apoiu ba organizasaun sosiedade sivíl, aumenta envolvimentu ho setór edukasaun no saúde, no sensibiliza konsiénsia kona ba aumentu ba risku violénsia kontra feto no labarik-feto sira. 

“Coronavirus iha impaktu boot ba ema hotu nia saúde, bem estar ekonomia sosiál no sira nia direitu rasik. Liu husi Inisiativa Spotlight ami nia parseiru sira muda sira nia programa ba kontestu COVID-19: muda servisu no kampaña online, aumenta tan apoiu ba organizasaun sosiedade sivíl hodi bele responde iha liña oin, garante katak servisu hotu la’ós em geral de’it maibé tenke fasilita liu ba grupu sira ne’ebé dala barak liu husik hela iha kotuk ka marjinalizadu. Iha krize global sein presedente no signifikante ida ne’e, Uniaun Europeia kontinua kompromete hodi proteje no apoia feto sira iha Timor-Leste”, afirma Andrew Jacobs, Embaixadór Uniaun Europeia iha Timor-Leste.

Ho rekoñesimentu katak esforsu signifikativu ne’e nesesáriu tebes hodi foti medida prevensaun no responde COVID-19, Inisiativa Spotlight, halo konsultasaun ho parseiru sira, no tau ona prioridade no esforsu ne’ebé adekuadu hodi hatán ba Violénsia Kontra Feto no Labarik-feto sira iha kontestu COVID-19. Husi total orsamentu Inisiativa ba tinan 2020/21 hamutuk USD millaun 9.9 ne’e, sei aloka USD millaun 1 hodi dedika ba:

  • Prestasaun asisténsia téknika kritika ba dezenvolvimentu polítika no programa sira (inklui relasaun ho instalasaun fasilidade kuarentena) no koordenasaun ba Violénsia Kontra Feto no Labarik-feto hotu iha kontestu COVID-19;
  • Komunikasaun risku hodi sensibiliza aumentu husi risku Violénsia Kontra Feto no Labarik-feto Sira iha kontestu COVID-19 no oinsá komunidade sira bele iha asaun hodi prevene violénsia;
  • Apoiu organizasaun sosiedade sivíl hodi garante katak feto no labarik feto sira bele kontaktu ba prestadór servisu sira (hanesan polísia, saúde ou servisu asisténsia sosiál) no garante katak sei atende nafatin ema sira ne’ebé vulneravel liu (ezemplu ba ema defisiente sira); no,
  • Ajusta envolvimentu ho eskola no inan aman sira hodi promove saúde no relasaun respeitu malu iha kontestu foun, iha aprendizajen distánsia dook no reforsa apoiu ba feto no organizasaun lokál sira hodi kontinua sira nia servisu, ne’ebé importante ba sira hodi promove feto sira nia direitu, kontinua proteje saúde no seguransa ba sira nia funsionáriu, no parseiru komunidade sira.

Hanesan pandemia COVID-19 ne’ebé espalla mundu tomak, Inisiativa Spotlight toma nota iha ninia relatóriu liu-liu kona ba, aumentu husi violénsia doméstika no violénsia parseiru íntimu. Iha fatór oioin ne’ebé lori violénsia kontra feto no labarik-feto sira, partikulármente feto no labarik-feto sira ne’ebé mak enfrenta ona dezafiu iha sira nia komunidade rasik, ezemplu tanba sira ema defisiente no moras. Feto no Labarik-feto sira enfrenta risku violénsia boot, tanba aumenta izolasaun iha sira nia uma, distánsia movimentu iha li’ur, interrupsaun iha meiu subsisténsia, eskola sira taka hela, no tensaun ne’ebé mak aumenta iha família laran no uma kain sira nudár konsekuénsia. Risku hirak ne’e mós aas iha Timor-Leste: durante periodu konfinamentu, feto sira iha risku violénsia boot iha uma, liu fali tempu uluk, tanba limita hela sira nian movimentu ne’ebé sei fó presaun aas tebes ba sira.  

“Abordajen ba violénsia bazeia ba jéneru mak sai sentru ba ami nia programa hodi responde ba COVID-19. Ita hotu iha responsabilidade ba asaun ida ne’e, husi indivíduu ida ba governu, husi ONU ba parseiru sira hotu, no husi emprezáriu sira ba iha sosiedade sivíl hotu. Ami nia apoiu vital ba Timor-Leste liu husi Governu no sosiedade sivíl, sei kontinua hodi komesa, kontra violénsia hasoru feto no labarik feto sira, inklui dezafiu foun ne’ebé hamosu husi COVID-19. Ida ne’e hanesan momentu ida ba Timor-Leste atu foti asaun solidariedade no transforma krize ida ne’e ba momentu ida hodi alkansa mehi globál. Nasoins Unidas sei kontinua garante katak ema sira ne’ebé ami servi, sei sai forte liu husi krize ne’e no direitu fundamental ba feto, joven feto, no vulneravel sira sei hetan protesaun”, afirma Roy Trivedy, Koordenadór Rezidente Nasoins Unidas iha Timor-Leste.  

 

For media inquiries, please contact

Ahmed Saleem, Communications Officer, UN Resident Coordinator’s Office

Email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Marina Rini, Communication Officer, EU Delegation

Email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

 

 

 

 

Contact us

UN House, Caicoli Street
Dili, Timor-Leste
PO BOX 008
Telp: +670 333 333
E-mail: info@un.org.tl